Βόλτα στο βουνό με θέα τη θάλασσα

Αν “σκαρφαλώσεις” στα ορεινά χωριά της Τροιζηνίας, αγναντεύεις πανοραμικά τον Αργοσαρωνικό μας. Για αυτή την θέα, και για όλα όσα αγνοώ για αυτόν τον τόπο, πραγματοποίησα μια εξόρμηση στα ξεχασμένα χωριά της πατρίδας του Θησέα. Στην πατρίδα της μητέρας μου.

Κείμενο: Μπάμπης Κανατσίδης, Φωτογραφίες: Μ. Κανατσίδης – BerenikeVanManen

Βουνό ή θάλασσα; Αυτό είναι ένα από τα διλλήματα, με το οποίο έρχεσαι αντιμέτωπος κάποιες φορές. Ένα από τα όμορφα διλλήματα, που καλείσαι να επιλέξεις, για να καθορίσεις το στοιχείο που ταιριάζει στην ιδιοσυγκρασία σου. Στην Τροιζηνία όμως, αυτά τα δύο στοιχεία είναι αλληλένδετα. Από τη μία, η θάλασσα με τον ανοιχτό ορίζοντα. Από την άλλη, ο ορεινός όγκος που εναλλάσσεται με τον εύφορο κάμπο .

Από τα Μέθανα, μέχρι τον Καρατζά, κι από τα Βλαχέικα μέχρι τον Πόρο, η πρώην Επαρχεία Τροιζηνίας, είναι μια μικρογραφία της Ελλάδας.

Η Τροιζηνιακή γη είναι ευλογημένη. Γυρίζοντας την, αντιλαμβάνεσαι τον φυσικό της πλούτο. Εσπεριδοειδή, λουλούδια και ελαιόδεντρα. Πολλές ελιές… Το λάδι της Τροιζηνίας, έχει καταχωρηθεί ως προϊόν με Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης. Στην Τροιζηνία καλλιεργούνται περίπου 900.000 ελαιόδεντρα και η παραγωγή, αγγίζει ή και ξεπερνά σε καλή χρονιά τους 3.000 τόνους.
Ο σημερινός Δήμος Τροιζηνίας – Μεθάνων, αποτελείται – εκτός από τον Γαλατά και την Λουτρόπολη Μεθάνων – από 30 χωριά και οικισμούς. Η ορεινή Τροιζηνία όμως, έχει μια διαφορετική, άγρια ομορφιά. Από τα ορεινά χωριά αγναντεύεις ολόκληρη την περιοχή, ενώ από τον Πόρο, αυτά τα χωριά, χάνονται στο κορμί της Κοιμωμένης.

Η κατασκευή του δρόμου Επιδαύρου – Καλλονής, μπορεί να μείωσε αισθητά την απόσταση από την Αθήνα, ωστόσο, οδήγησε τα φτωχά χωρία της ορεινής Τροιζηνίας στην απομόνωση. Παλιότερα, η διαδρομή από την Αθήνα προς τον Πόρο και τον Γαλατά, περνούσε από τα ορεινά χωριουδάκια της Τροιζηνίας, χαρίζοντας τους λίγη προβολή. Μετά τον νέο δρόμο, τα χωριά απόμειναν μοναχά για τους κατοίκους τους και για όσους αναζητούν μια εναλλακτική εικόνα της Τροιζηνίας.

Ξεκινώντας από τον Γαλατά για τα χωριά, στο ύψος του οικισμού του Αγίου Γεωργίου, στρίβεις για την Τροιζήνα. Τον τόπο του Θησέα και της Γ’ Εθνοσυνέλευσης.

Στην Τροιζήνα, νιώθεις την ξεχωριστή αύρα του τόπου. Σαν κάτι να σου λέει, πως εδώ υπήρξε κάποτε, ένα αρχαίο βασίλειο με μια τεράστια ιστορία. Την ιστορία ολόκληρης της επαρχίας. Ο σύγχρονος οικισμός της πατρίδας του Θησέα, είναι χτισμένος αμφιθεατρικά. Μπροστά του, ο εύφορος κάμπος, γεμάτος καλλιέργειες με λουλούδια και εσπεριδοειδή. Στην «πλάτη» του χωριού, ο ορεινός όγκος των Αδερών. Η μυρωδιά της υγρασίας έντονη. «Θυμίζει Τιρόλο» μου είπε η Berenike.

Οι παλιοί τροίζηνιοι ονομάζουν, ακόμη και σήμερα, το χωριό Δαμαλά. Λένε πως ονομάστηκε έτσι, κατά τον μεσαίωνα, από το όνομα ενός διοικητή της περιοχής, (Βαρωνία του Δαμαλά)που αναφέρεται μόνο από την Αραγωνική έκδοση του χρονικού του Μορέως. Η Τροιζήνα είναι το χωριό της περιοχής, που παρουσιάζει έντονο τουριστικό ενδιαφέρον, τόσο λόγω των σημαντικών αρχαιοτήτων, όσο και για τα αξιοθέατα , καθώς στην περιοχή βρίσκονται μοναστήρια και φυσικά το παραμυθένιο Διαβολογέφυρο.

Το χωριό που ακολουθεί, ο Ευαγγελισμός, βρίσκεται σε υψόμετρο 270μ, πάνω από τη λίμνη της Ψήφτας και αριθμεί 171 κατοίκους. Αν και ο δρόμος που οδηγεί στο χωρίο έχει υπέροχη θέα στη θάλασσα, το χωρίο είναι κρυμμένο πίσω από τον ορεινό όγκο. Το Σκαπέτι, που είναι το παλιό όνομα του οικισμού, σημαίνει «κρυμμένο».

Ο οικισμός της Καλλονής βρίσκεται περίπου 20χμ μακριά από τον Γαλατά και είχε 828 κατοίκους. Η Καλλονή καταλαμβάνει μια μεγάλη έκταση από την παραλία μέχρι τις παρυφές του ορεινού όγκου. Περπατώντας τον χειμώνα στην παραλία της Καλλονής, σου έρχεται στο μυαλό σκηνικό από ταινία του Αγγελόπουλου. Ένα ξεχωριστό τοπίο, ήσυχο και μελαγχολικό.

Στρίβοντας αριστερά στη διασταύρωση του δρόμου Καλλονής – Επιδαύρου, ξεκινάει η ανάβαση στο Ορθολίθι. Τον μεγάλο πέτρινο όγκο. Στο δρόμο, συναντήσαμε μια ηλικιωμένη γυναίκα. «Θέλετε να σας πάμε πιο πάνω;» την ρώτησα. «Στη Δρυόπη πάω» μας είπε, δίνοντας μας ένα ματσάκι θρούμπι που μόλις είχε μαζέψει. «Ελάτε να δείτε το χωρίο μας. Την εκκλησιά του πολιούχου μας» μας κάλεσε με χαμόγελο. Η ιστορία της Δρυόπης ξεκινάει από τα αρχαία χρόνια.

Είναι ένα γραφικό χωριό με πέτρινα σπίτια. Χτισμένο γύρω από μια πλατεία με παιδική χαρά. Πιο πέρα, η πλατεία της εκκλησίας του πολιούχου Αγίου Χαράλαμπου, κρυμμένη στη σκιά των πεύκων, προσφέρει μια ξεχωριστή θέα. «Αυτό είναι το μπαλκόνι του Σαρωνικού» μας είπαν οι ντόπιοι περήφανα. Στη Δρυόπη συναντήσαμε αρκετούς κατοίκους στο καφενείο μας, οι οποίοι μας υποδέχτηκαν με μεγάλη χαρά.

Τους χαιρετίσαμε και συνεχίσαμε για το Άνω Φανάρι.
Όταν μου ζητήθηκε να κάνω αυτό το οδοιπορικό στα χωριά της Τροιζηνίας, ξύπνησαν μέσα μου παιδικές αναμνήσεις. Η μητέρα μου μεγάλωσε στο Άνω Φανάρι. Εκεί έζησε όλη του τη ζωή ο παππούς μου. Η γιαγιά μου, αφού χήρεψε, ήρθε και έζησε μαζί μας στον Πόρο, μέχρι το θάνατο της.

Τα χωριά της Τροιζηνίας έχουν χαραχτεί στην μνήμη μου από τις συχνές επισκέψεις στο Άνω Φανάρι, όταν ήμουν παιδί. Το Άνω Φανάρι είναι το ορεινότερο χωριό της Τροιζηνίας. Βρίσκεται σε υψόμετρο 470μ.

Λόγω του ξηρού κλίματος που έχει, τους παλαιότερους καιρούς κατέφευγαν πολλοί που υπέφεραν από άσθμα και διάφορες αναπνευστικές ασθένειες, προκειμένου να αποκατασταθεί η υγεία τους. Στην περιοχή υπάρχουν ερείπια από οικισμό και τάφους της γεωμετρικής και ρωμαϊκής περιόδου, καθώς και κάστρου της κλασικής περιόδου, στο οποίο αργότερα ενσωματώθηκε φράγκικο φρούριο.

Πάνω από το χωρίο βρίσκεται ο Κοκκινόβραχος, η είσοδος ενός φαραγγιού, γνωστού ως «Φαράγγι του Έρωτα», γιατί σύμφωνα με τη μυθολογία εκεί σκοτώθηκε ο Ιππόλυτος (γιος του Θησέα), έπειτα από τη συκοφαντική φήμη που διέδωσε η μητριά του Φαίδρα, και αναγκάστηκε να τραπεί σε φυγή.

Στο Άνω Φανάρι, αξίζει να επισκεφτείς το εκκλησάκι των Αγίων Αναργύρων. Ένα μικρό πευκόφυτο δασάκι, που είναι το ιδανικότερο μέρος για πικνίκ με ολόκληρο τον Σαρωνικό στο πιάτο. Μια θέα που κυριολεκτικά σου κόβει την ανάσα.

Συνεχίζοντας πέρα από το Άνω Φανάρι, κατηφορίζεις στον κάμπο της Φούσας, οδεύοντας προς τον Καρατζά, ένα ακόμη ιστορικό χωριό της Τροιζηνίας. Και εδώ υπάρχουν διάσπαρτα απομεινάρια αρχαιοτήτων και ερείπια ενετικού κάστρου όπου βρέθηκαν Μυκηναϊκά όστρακα. Λίγα χιλιόμετρα έξω από το χωρίο, στο Νιχόρι, το 1944 έγινε η εκτέλεση πολλών κατοίκων του από τους Γερμανούς.

Στον Καρατζά, κάναμε στάση για φαγητό. Η διάσημη χασαποταβέρνα του Μπατζάβαλη, είναι ξακουστή για τους μεζέδες και το κρασί της. Ο Μπατζάβαλης, είναι ίσως ο μοναδικός λόγος που ταξιδιώτες από την Αθήνα, συνεχίζουν να ταξιδεύουν από τον παλιό δρόμο, ώστε να κάνουν στάση στο χωριό και να απολαύσουν τις τεράστιες μερίδες που σερβίρει η ταβέρνα. Φαγητό μαγειρεμένο με αγνά τοπικά υλικά.
Κατηφορίζοντας από τον Καρατζά, συναντάς έναν υπέροχο δρόμο με πλατάνια και ένα μικρό ποτάμι. Αποφασίσαμε να συνεχίσουμε και να επισκεφτούμε ακόμη ένα χωριό, την Αγία Ελένη. Η παλιότερη ονομασία του, ήταν Μπάφι.

Ο ήλιος είχε ήδη αρχίσει να κρύβεται πίσω από το Ορθολίθι. Αποφασίσαμε να γυρίσουμε στον Πόρο.

Στην επιστροφή αισθανόμασταν υπέροχα. Το οξυγόνο, το χαμόγελο των γερόντων και η φύση μας χάρισαν μια πολύ όμορφη μέρα. Θαρρείς πως εκείνα τα μέρη, δεν έχουν πάρει χαμπάρι από κρίση και προβλήματα καθημερινότητας. Οι άνθρωποι δεν έχασαν τίποτα από αυτά που έχασαν οι άνθρωποι της πόλης. Ίσως γιατί ποτέ δεν απόκτησαν την εφήμερη «πολυτέλεια» των αστικών κέντρων. Η δική τους «πολυτέλεια» είναι η φύση. Οι μυρωδιές της υγρής γης. Των βοτάνων. Το φώς. Το οξυγόνο.

Οι άνθρωποι εκεί, σε κοιτούν στα μάτια με ενδιαφέρον. Σου χαρίζουν το χαμόγελο τους, σαν να σου λένε «εις το επανιδείν».

*Από το Saronic Magazine