Μπαγιαντέρας: Ο ραψωδός του ρεμπέτικου από τον Πόρο

Μια από τις σπουδαιότερες σελίδες της ιστορίας της Ελληνικής μουσικής, γράφτηκε στις εργατικές αλάνες του Πειραιά και στα σοκάκια του Πόρου, από τον τυφλό ραψωδό του Ρεμπέτικου Μήτσο Γκόγκο.
Ο Δημήτρης Γκόγκος γεννήθηκε το 1903 στο Χατζηκυριάκειο του Πειραιά. Ήταν ο Βενιαμίν της οικογένειας.
Το 22ο παιδί του Ποριώτη Υπαξιωματικού του Λιμενικού Σώματος Γιάννη Γκόγκου. Η μητέρα του Αγγελική καταγόταν από την Ύδρα.
Μορφωμένος, με δίπλωμα ηλεκτρολόγου, σε συνέντευξη που είχε δώσει στον Λευτέρη Παπαδόπουλο το 1972 είχε πει “ Έχω τελιώσει Γυμνάσιο, δεν στερούμαι (μόρφωσης), αλλά έχω κοινωνική πείρα. Γιατί εδώ που τα λέμε, τα γράμματα δεν παίζουνε ρόλο όσο ο άνθρωπος έχει πείρα μέσα στην κοινωνία.”

Ξεκίνησε τη μουσική πολύ νέος. “Από ηλικία επτά χρονώ πήρα ένα μαντολίνο στα χέρια μου. Το 1910… Μα νομίζω 16 δραχμές το΄χα πάρει. Σκέψου τι εποχή ήτανε ε; Μ’ αυτό, χωρίς δάσκαλο, χωρίς τίποτα, άρχισα κι έπαιζα.”
Μέχρι το 1920 έπαιζε μαντολίνο και κιθάρα, μετά βιολί και από το 1924 άρχισε να μαθαίνει μπουζούκι και μπαγλαμά. Το 1925 διασκεύασε την Ιταλική οπερέτα “Μπαγιαντέρα”, του Έριχ Κάλμαν, για λαϊκή ορχήστρα με μπουζούκι και μαντολίνο. Από τότε απέκτησε το παρατσούκλι Μπαγιαντέρας με το οποίο έγινε και γνωστός.
Λίγο πριν τη δεκαετία του ’30 άρχισε να τριγυρνάει στα Πειραιώτικα στέκια που σύχναζε ο εργατόκοσμος του λιμανιού, παίζοντας το “πρόστυχο” για την εποχή μπουζούκι.

“Το μεταχειριζότανε μόνο ο υπόκοσμος αυτό το όργανο, της τότε εποχής. Στους τεκέδες και σε καμιά ταβερνούλα έβρισκες καμιά κιθαρίστα και κάνα τέτοιο μπουζουκάκι κρεμασμένο επάνω.” Είχε πει στον Λευτέρη Παπαδόπουλο και διευκρίνησε “Όταν λέμε “υπόκοσμος”, πρέπει να κάνουμε μια διάκριση. Υπόκοσμος λέγεται κι ο κλέφτης. Γενικά οι χασισοπότες. Αυτοί ήταν όλοι ντερβισάδες, χασίκλες…. Κατά τ’αλλα ήτανε εντάξει. Νοικοκυραίοι. Άλλοι ήτανε ψαράδες, άλλοι αραμπατζήδες μες το τελωνείο.”

Ο Μπαγιαντέρας είχε στενή σχέση με τους πρωτεργάτες του Ρεμπέτικου, κυρίως με τον Μάρκο Βαμβακάρη, τον Στράτο Παγιουμτζή και τον Μεθανίτη ρεμπέτη Γιώργο Μπάτη.
Το 1937 ηχογραφεί τον πρώτο του δίσκο στην Κολούμπια με τίτλο “Οι Καπνεργάτριες” με το τραγούδι “Η καπνουλού” αφιερωμένο στη σύντροφο της ζωής του καπνεργάτρια και στιχουργό Δέσποινα Αραμπατζόγλου.
Από τότε ο Μήτσος Γκογκος συνέθεσε αξέχαστες επιτυχίες που τραγουδιούνται ακόμα και σήμερα, όπως “Ζούσα μοναχός χωρίς αγάπη”, “Χατζηκυριάκειο”, “Σα μαγεμένο το μυαλό μου φτερουγίζει”, “Ξεκινά μια ψαροπούλα” , “Ξαβεργιώτισσα” και πολλά άλλα.

Την άνοιξη του 1941 ένα σκοτεινό πέπλο κάλυψε τις καρδιές των Ελλήνων με την είσοδο των Γερμανών στην Αθήνα. Τότε έχασε το φως του για πάντα κι ο Μπαγιαντέρας. Την ώρα που τραγουδούσε στο πάλκο τυφλώθηκε από ένα γρήγορα εξελισσόμενο γλαύκωμα.

Κατά τη διάρκεια της Γερμανικής κατοχής ο Μπαγιαντέρας συμμετείχε στην Εθνική Αντίσταση από το δικό του μετερίζι. Με το μπουζούκι του, τους στίχους του και την ανυπότακτη καρδιά του, συνθέτει επαναστατικό τραγούδι διατηρώντας τη φλόγα της αντίστασης στην καρδιά του Ελληνικού λαού.
Ο υμνητής του έρωτα και της αντίστασης μαστρο -Μήτσος έζησε τα τελευταία χρόνια της ζωής του σε απομόνωση στο σπίτι του στον Άγιο Ιερόθεο με μοναδική συντροφιά την “Κυρία” του, Δέσποινα.
Άφησε την τελευταία του πνοή στις 18 Νοέμβρη 1985 και ένα τεράστιο έργο να τον θυμόμαστε.