Ο Πόρος στον ελληνικό κινηματογράφο

Σκηνικό βγαλμένο από ταινία. Αυτό είναι ο Πόρος. Τα στενά σοκάκια, τα επιβλητικά νεοκλασικά κτήρια, οι πευκόφυτοι λόφοι, η γαλήνια θάλασσα, το πέρασμα, η κορυφογραμμή της Τροιζηνίας. Όλα τα παραπάνω, αποτελούν εδώ και 75 χρόνια πηγή έμπνευσης για τους συγγραφείς, τους ποιητές, τους ζωγράφους και φυσικά… τους κινηματογραφιστές.

Η τουριστική ανάπτυξη του Πόρου τις τελευταίες δεκαετίες, έχει συνδεθεί άρρηκτα με την προβολή του νησιού, μέσα από τις αγαπημένες ταινίες του ελληνικού κινηματογράφου.  Από τα τέλη της δεκαετίας του ’50 μέχρι και σήμερα, ο Πόρος αποτελεί δημοφιλή προορισμό για τους κινηματογραφιστές, καθώς είναι ένα νησί κοντινό, γραφικό, ειδυλλιακό και καταπράσινο.

1939: Το πρώτο κινηματογραφικό πλάνο του Πόρου

Η μοναδική σκηνοθετική προσπάθεια του μεγάλου έλληνα κινηματογραφικού παραγωγού Φιλοποίμην Φίνου ήταν το «Τραγούδι του χωρισμού» με πρωταγωνιστή τον 27χρονο, τότε, Λάμπρο Κωνσταντάρα. Η ταινία αυτή γυρίστηκε λίγους μήνες πριν τον 2^ο παγκόσμιο πόλεμο και είναι η πρώτη σύγχρονη ομιλούσα ταινία της οποίας ολόκληρη η επεξεργασία έγινε σε ελληνικά εργαστήρια. Σε εκείνη την ταινία συμπεριλαμβάνονται τα πρώτα κινηματογραφικά πλάνα του Πόρου. Σύμφωνα με τον Νάσο Αργυρόπουλο – τον άνθρωπο, που μέσα από την επαγγελματική του σταδιοδρομία, γνωρίζει καλύτερα από όλους την ιστορία του Πόρου στον ελληνικό κινηματογράφο –  που έχει δει αυτά τα πλάνα, σε κάποιο σημείο της ταινίας, καταγράφεται το λιμάνι του νησιού από πλοίο που περνάει από το «πέρασμα» και κατευθύνεται προς την Ύδρα.

«Βλέποντας εκείνα τα πλάνα, μου προκάλεσε εντύπωση το γεγονός ότι το λιμάνι του Πόρου είχε πολλά… κότερα!» μας λέει ο Νάσος Αργυρόπουλος «Με δεδομένο το γεγονός ότι η χώρα βρισκόταν προ των πυλών ενός παγκοσμίου πολέμου, το μόνο που μπορώ να υποθέσω είναι ότι τα κότερα εκείνα, φιλοξενούσαν Άγγλους πράκτορες της Ιντέλιτζενς».

Δεκαετία ’50: Ο «έρωτας» του Χορν και της Σανσόν στο Νεώριο

Τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του ’50 δεν καταναλώθηκε φίλμ για γυρίσματα στο νησί, παρά μόνο για λίγα πλάνα στο αριστούργημα του Μιχάλη Κακογιάννη «Το κορίτσι με τα μαύρα» το 1955. Η πολυβραβευμένη ταινία, με την μοναδική Έλλη Λαμπέτη και τον Δημήτρη Χόρν, γυρίστηκε στην Ύδρα, ωστόσο στους τίτλους αρχής, κινηματογραφείται το πέρασμα του πλοίου από τον Πόρο. Μια χαρακτηριστική λεπτομέρεια αυτών των πλάνων μας περιέγραψε ο κ. Αργυρόπουλος, «Η ταινία ξεκινάει με την αναχώρηση του ΠΙΝΔΟΣ από το λιμάνι του Πειραιά. Μάλιστα, διακρίνεται ο ποριώτης καπετάν Γιάννης Τρύπος. Ωστόσο, αν και έφυγε το ΠΙΝΔΟΣ από τον Πειραιά, στον Πόρο φτάνει το ΝΕΡΑΙΔΑ. Αυτό έγινε γιατί προφανώς το κινηματογραφικό συνεργείο ταξίδεψε με το ΠΙΝΔΟΣ και ο Κακογιάννης χρειάστηκε να τραβήξει μια άφιξη στο νησί. Αυτή ήταν η άφιξη του ΝΕΡΑΙΔΑ».

Το 1957 κινηματογραφείται ξανά ο Πόρος για της ανάγκες των τίτλων αρχής, για ταινία που γυρίστηκε και πάλι στην Ύδρα. Αυτή τη φορά πρόκειται για την διεθνή παραγωγή «Το παιδί και το δελφίνι» με την εντυπωσιακή Σοφία Λόρεν. Η ταινία ξεκινάει με τον Πόρο, να φιγουράρει ανάμεσα σε πέντε ελληνικά νησιά. Τα υπόλοιπα τέσσερα νησιά ήταν η Ρόδος, η Δήλος, η Μύκονος και φυσικά η Ύδρα.  Η Σοφία Λόρεν, εκείνη την εποχή, πέρασε αρκετές μέρες στον Πόρο, κάνοντας διακοπές. Γύρω από την διαμονή της στο νησί, έχει «χτιστεί» αστικός μύθος, ενώ ο αείμνηστος Λουκάς Κληροδοτάκος ονόμασε τη θρυλική βάρκα του, «Σοφία Λόρεν», τιμής ένεκεν.

Το 1958 πραγματοποιείται «οργασμός» γυρισμάτων στο νησί. Ο Ορέστης Λάσκος κινηματογραφεί (για πρώτη φορά στον Πόρο) την ταινία «Μακριά απ’ τον κόσμο». Πρόκειται για την κινηματογραφική μεταφορά του βιβλίου της Κικής Δεκουλάκου, «Στο Μοναστήρι».  Στην ταινία πρωταγωνιστούν οι Α. Μπάρκουλης, Χ. Σύλβα, Μ. Ασημακοπούλου, Χ. Νέζερ και πολλοί ακόμη πασίγνωστοι έλληνες ηθοποιοί.

Την ίδια χρονιά, κινηματογραφείται στο νησί η ταινία «Μια ιταλίδα στην Ελλάδα» του Ιταλού σκηνοθέτη Ουμπέρτο Λένζι με τους Wandisa Guida,  Γιώργο Βελέντζα, Μίμη Φωτόπουλο, Διονύση Παπαγιαννόπουλο, Ανδρέα Μπάρκουλη, Σταύρο Ξενίδη κ.α.

Η τρίτη ταινία εκείνης της χρονιάς με πλάνα από Πόρο, ήταν η κομεντί  «Μια ζωή την έχουμε» του Γιώργου Τζαβέλα. Η ταινία που έμεινε στην ιστορία για το κινηματογραφικό ειδύλλιο του Δημήτρη Χόρν με την πληθωρική Yvonne Sanson, στο Νεώριο. «Ο Χορν με την Σανσόν δεν είχαν και τις καλύτερες σχέσεις όταν έσβηναν οι κάμερες» μας αποκαλύπτει ο Νάσος Αργυρόπουλος «Ο Χορν ήταν ένας μπον βιβέρ που έπληττε με τη Σανσόν, ενώ η Σανσόν ένιωθε ανασφάλεια με την εμφάνιση της και έπαιζε με υπερβολικό μακιγιάζ».

Παρά τις παραπάνω «δυσκολίες» η κινηματογραφική χημεία των δύο ηθοποιών έμεινε στην ιστορία από τις ρομαντικές σκηνές που γυρίστηκαν στο Λιμανάκι της Αγάπης  και στο Νεώριο μπροστά από του Τουρλακάκη, με την ιστορική άγκυρα να φιγουράρει μισοθαμένη στην άμμο.  Τη φωτογραφία της ταινίας επιμελήθηκε ο «μετρ» του είδους Ντίνος Κατσουρίδης. Ο Κατσουρίδης επέστρεψε στον Πόρο 40 χρόνια μετά, με τον Νάσο Αργυρόπουλο να τον ξεναγεί στα σημεία που μεγαλούργησε με τον φακό του. «Ρε συ Νάσο, που με έφερες;» μας μετέφερε, ο κ. Αργυρόπουλος, ότι του είπε, συγκινημένος, ο αείμνηστος Ντίνος Κατσουρίδης.

Το 1959 ο Ανδρέας Λαμπρινός σκηνοθέτησε την ταινία «Ταξίδι με τον Έρωτα» η οποία γυρίστηκε στα τέσσερα νησιά του Σαρωνικού (Αίγινα, Πόρο, Ύδρα, Σπέτσες), με πρωταγωνιστές τους: Τζένη Καρέζη , Δημήτρη Μυράτ , Λάμπρο Κωνσταντάρα, Αλέκα Κατσέλη , Ρίτα Μουσούρη, Κώστα Κακκαβά κ.α.

Δεκαετία ’60:  Ο Βέγγος γόης και η Αλίκη στο ναυτικό…

Η χρυσή δεκαετία του ’60 ξεκίνησε επί δημαρχίας της… Γεωργίας Βασιλειάδου. «Η κυρία δήμαρχος» του Ροβήρου Μανθούλη, γυρίστηκε το 1960 και προβάλει τον Πόρο από τον Μύλο, ενώ για πρώτη φορά γίνονται γυρίσματα και στο μοναδικό Δασκαλειό.

Το 1961 η Αλίκη Βουγιουκλάκη, ο Δημήτρης Παπαμιχαήλ, ο Αλέκος Σακελάριος και ο Μάνος Χατζιδάκις κάνουν τον Πόρο διάσημο. Η παράδοση του Πολεμικού Ναυτικού, βάζει και την «Αλίκη στο Ναυτικό».

Η τρυφερή κομεντί σημείωσε τεράστια εμπορική επιτυχία  κόβοντας 213.409 εισιτήρια εκείνη τη χρονιά. Ήρθε στην πρώτη θέση ανάμεσα σε 58 ταινίες. «Η Αλίκη στο Ναυτικό», που ήταν η πρώτη έγχρωμη ταινία της «Φίνος Φιλμ» διαφήμισε τον Πόρο και εκτός συνόρων, καθώς συμμετείχε ανεπίσημα στο Φεστιβάλ Καννών.  Γυρίσματα της ταινίας πραγματοποιήθηκαν στη Βίλλα Διαμαντοπούλου, που φιλοξένησε για πρώτη φορά κινηματογραφικό συνεργείο.

Μια ξεχωριστή σκηνή της ταινίας ήταν εκείνη που η Βουγιουκλάκη κατηφορίζει επάνω στα γαϊδουράκια, από την καμάρα προς την Πλατεία Κορυζή. Εκεί διακρίνονται πολλοί ποριώτες σε παιδική ηλικία.

Τα επόμενα χρόνια ακολουθούν τρείς ταινίες του Ορέστη Λάσκου με τον Πόρο σημείο αναφοράς. Ο μεγάλος Έλληνας ποιητής, σεναριογράφος και σκηνοθέτης, ήταν ο άνθρωπος που γύρισε τις περισσότερες ταινίες μεγάλου μήκους στον Πόρο. Συνολικά ο Λάσκος, γύρισε τέσσερις ταινίες στο νησί.

Στις 16 Σεπτεμβρίου του 1963, έκανε πρεμιέρα μια από τις πιο σπαρταριστές κωμωδίες του Ελληνικού σινεμά. Ο μοναδικός Θανάσης Βέγγος ξετρέλανε σε τέτοιο σημείο τον γυναικείο πληθυσμό που… «Τύφλα να ‘χει ο Μάρλον Μπράντο».

Τα γυρίσματα της ταινίας έγιναν σε πολλά σημεία του Πόρου. Στο λιμάνι, στη Βίλα Γαλήνη αλλά κυρίως στο Ασκέλι στο ξενοδοχείο «Χρυσή Αυγή» (GoldenView σήμερα).

Σε εκείνη την ταινία εμφανίζονται πολλοί ποριώτες. Απίστευτο γέλιο προκαλεί η σκηνή όπου μια ομάδα γυναικών εφορμά στον Θανάση Βέγγο κι αυτός φωνάζει «Βοηθάτε χριστιανοί! Σιγά λυσσάρες! Φευγάτε για θα πάρω πέτρα! Πίσω τρελές!» και τρέχοντας βουτάει στη θάλασσα, μπροστά στην πλατεία Καραμάνου (Δημαρχείου).  Η ταινία έκοψε 230.117 εισιτήρια.

Το 1963 ο Ορέστης Λάσκος γυρίζει την κωμωδία «Μικροί και μεγάλοι εν δράσει», με τον Λάμπρο Κωνσταντάρα και την Μαίρη Αρώνη. Αρκετά γυρίσματα γίνονται στον Πόρο. Η ταινία ήταν διασκευή της θεατρικής κωμωδίας “Τα παιδιά μας οι Κέρβεροι” των Ασημάκη Γιαλαμά και Κώστα Πρετεντέρη και έκοψε 327.419 εισιτήρια. Ήρθε στην 7η θέση σε 92 ταινίες.

Ο Ορέστης Λάσκος συνέχισε να κινηματογραφεί στον Πόρο και το 1964 γυρίζει την ταινία «Κόσμος και κοσμάκης» με τους Σταυρίδη, Γκιωνάκη, Παράβα, Ασημακοπούλου, σε σενάριο Τσιφόρου & Βασιλειάδη.

Ακολούθησε το μελό του 1965 «Γιατί γεννήθηκα φτωχή», του Κώστα Στράντζαλη με τη Άντζελα Ζήλεια στο ρόλο μια φτωχής ποριώτισσας και τον Θανάση Μυλωνά ως πλούσιο αθηναίο.

Το 1967, ο Βαγγέλης Σειληνός σκηνοθετεί και γυρίζει πλάνα στο νησί, για την ταινία «Ο γαμπρός μου ο προικοθήρας» με Πάντζα, Γκιωνάκη, Παπαγιαννόπουλο και άλλους.

Η χρυσή δεκαετία του ’60 ολοκληρώνεται με τον Αλέκο Σακελλάριο, να γράφει και να σκηνοθετεί μια πολύ καλή κωμωδία με στοιχεία ηθογραφίας. Ο «Καπετάν φάντης μπαστούνι»  Περιλαμβάνει πολλές σκηνές από διάφορα σημεία του νησιού, ενώ παράλληλα σκιαγραφεί την κοινωνία του Πόρου (και εν μέρει ολόκληρης της επαρχίας), με στοιχεία που δεν απείχαν και πολύ από την πραγματικότητα.

Δεκαετίες ’70 & ’80: Ερωτικές ταινίες και κάλτ κωμωδίες 

Οι κινηματογραφικές παραγωγές της δεκαετίας του ’70, δεν θύμιζαν σε καμία περίπτωση τις παραγωγές των προηγουμένων ετών. Μέχρι τα μέσα της δεκαετίες του ’80, ο Πόρος φιλοξένησε κάποιες softαλλά και… hardcoreερωτικές ταινίες. Οι «Ανήλικες αμαρτωλές» του Όμηρου Ευστρατιάδη ήταν μια από τις softερωτικές παραγωγές με σκηνές από τον Πόρο.

Τη δεκαετία του ’80, με τα ξακουστά «καμάκια» στα φόρτε τους, ο Όμηρος Ευστρατιάδης επιστρέφει το 1982 στον Πόρο με τον Κώστα Γκουσγκούνη, στην καλτ κωμωδία «Ήταν άξιος» ενώ δύο χρόνια αργότερα το νησί εμφανίζεται σε σκηνές της ταινίας του Γιάννη Δαλανίδη  «Έλα να… γυμνωθούμε ντάρλινγκ».