Το Ποριώτικο χασάπικο

Τούτοι οι λεβέντικοι χοροί, το χασάπικο και το χασαποσέρβικο έρχονται από την αρχαία Ελλάδα.

Είναι παρόμοιοι με τον «Πυρύχειο» χορό που χόρεψαν στην αρχαιότητα ο Θησέας με τους άντρες τους στη Μήλο, όπου έκαναν στάση στον γυρισμό τους από την Κρήτη, για να γιορτάσουν τη μεγάλη νίκη του Θησέα πάνω στο Μινώταυρο και είχε απαλλάξει τους Αθηναίους από τον βαρύ φόρο αίματος που πλήρωναν μέχρι τότε στο Μίνωα.

Κακώς μερικοί πιστεύουν πως οι χοροί αυτοί προέρχονται από τη Σερβία ή την Αλβανία. Αντίθετα η αλήθεια είναι πως αυτοί οι λαοί ξεσήκωσαν τους λαϊκούς αυτούς χορούς από τους Έλληνες.

Στη συνέχεια τους βρίσκουμε στη Μικρά Ασία, όπου ο Χασάπικος πήρε την ονομασία αυτή από τους Χασάπηδες ή Μακελάρηδες του Βυζαντίου. Όταν ήρθαν στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία οι Σέρβοι έδωσαν στο χορό αυτό πιο γρήγορο ρυθμό κι έτσι διαμορφώθηκε ο χασαποσέρβικος.

Το χασάπικο, είναι ένας και θεαματικός ομαδικός χορός, που χορεύεται τουλάχιστον από δύο άτομα.. Ξεκίνησε στην αρχή σαν καθαρά ανδρικός παραδοσιακός χορός, με τη μεγάλη διάδοση του μπουζουκιού και του μπαγλαμά, άρχισε να χορεύεται στα διάφορα λιμάνια και στις πόλεις. Στις μέρες μας χορεύεται από άνδρες και γυναίκες και έχει προωθηθεί τόσο ώστε να θεωρείται, κυρίως από τους ξένους, ο πιο αντιπροσωπευτικός ελληνικός χορός, καθιερώθηκε κι έγινε γνωστός και ως συρτάκι. Με την προσθήκη του βιολιού και του σαντουριού άλλαξε σκοπό. Έγινε πιο λαϊκός, πιο ευχάριστος, πιο αποδεκτός από τον πολύ κόσμο.

Στον Πόρο επικρατεί μια διαφορετική χορογραφία από την υπόλοιπη Ελλάδα, γνωστή και ως «Ποριώτικος Χασάπικος». Είναι επηρεασμένη από πολλά μέρη         της Ελλάδος και εμπλουτισμένη με την φαντασία            των Ποριωτών μερακλήδων. Είναι πάρα πολύ εντυπωσιακός και λεβέντικος χορός και θεωρείται σήμερα ένα από τα πιο όμορφα χασάπικα στην Ελλάδα. Η Ποριώτικη χορογραφία αποτελείται, εκτός από τα κλασσικά βήματα του χασάπικου και από πολύ όμορφες κι εντυπωσιακές φιγούρες, που μόνο στον Πόρο τις βρίσκεις, όπως τα μέσα-έξω, τα σουρτά-σπαστά, ο Πειραιάς, το κουτσό, μισά κλειστά, η Κούλουρη, ο Σωτήρης και οι τούμπες πηδηχτές ή καθιστές.

Οι χορευτές επιλέγουν όποιες από τις φιγούρες θέλουν και με όποια σειρά επιθυμούν. Το σύνθημα το δίνει ο πρώτος χορευτής που θεωρείται και ο αρχηγός. Το μουσικό μέτρο του Χασάπικου είναι 2/4.

Το Ποριώτικο χασάπικο με τις φιγούρες του και τα τσαλίμια του καθιερώθηκε σαν το καλύτερο.  Το μέσα-έξω, το σουρτό, ο Πειραιάς, το κουτσό, η Κούλουρη   κι   άλλες  φιγούρες   παρουσιάζουν μια ιδιαίτερη μορφή χασάπικου και χορεύονται με περίσσια τέχνη και ομοιομορφία από τα λεβεντόπαιδα του Πόρου.

Το χασάπικο και το χασαποσέρβικο, πέρα από τα καθορισμένα βήματα, που είναι απλά, αυτό που του δίνουνε ιδιαίτερη ομορφιά είναι οι φιγούρες που είναι πολύ θεαματικές και χαίρεσαι να τις βλέπεις. Πρέπει όμως όλοι οι χορευτές να είναι εναρμονισμένοι στις κινήσεις τους, να σηκώνουν όλοι μαζί το πόδι τους στο ίδιο ύψος, με τον ίδιο τέμπο και όταν έχουν εξασκηθεί χορεύοντας πολλά χρόνια μαζί είναι χάρμα να τους βλέπεις και να μην ξεκολλάς τα μάτια σου από πάνω τους.

Το Ποριώτικο Χασάπικο, από τις αρχές της δεκαετίας του 60, χορευόταν από ντόπιους σε καράβια, ταβέρνες, γιορτές και πανηγύρια και για το μεροκάματο ή μάλλον το νυχτοκάματο.

Πάντως μέχρι και σήμερα οι Ποριώτες χορεύουν ακόμα τα χασάπικα και τα χασαποσέρβικα σε γάμους, βαφτίσια και γενικά σε όλα τους τα γλέντια, γιατί αυτοί οι χοροί τους εκφράζουν καλύτερα, γλεντάνε με αυτούς καλύτερα, νοιώθουν να μένουν ζωντανοί και τους κάνουν να έχουν αναπτυγμένη την αίσθηση της ενότητας. Τα βήματά τους είναι απλά και οι φιγούρες τους μοναδικές και πολύ θεαματικές. Είναι η απλότητα, ο συγχρονισμός, το γνήσιο λαϊκό στοιχείο που ‘χουν τούτοι οι χοροί που τους θαυμάζεις αυθόρμητα και τους χειροκροτείς.

Συνηθισμένος χορός στους μερακλήδες Ποριώτες ήταν και ο Ζεϊμπέκικος. Όταν χόρευε, έφερνε τη βόλτα του στον τόνο της .μουσικής με σάλτο κι άλλο σάλτο, ψαλίδι και παλαμάκι μαζί, μετά έσκυβε να βαρέσει παλάμη στο πάτωμα. Χτύπαγε κοφτό τακούνι, έγερνε τους ώμους και τα χέρια του στο τέμπο της μουσικής και ξανά άντε πάλι χοροπήδημα και άντε πάλι από την αρχή.

Πάνω στη βόλτα χτύπαγε δυνατά με το δεξιό χέρι πότε το παπούτσι του αριστερού ποδιού και πότε του δεξιού. Ύστερα χτύπαγε με δύναμη το δεξιό πόδι με το τακούνι του παπουτσιού του στο πάτωμα, σηκωνόταν απότομα κι έκανε με μαεστρία την ψαλιδιά  του στον αέρα. συνήθως δυο-τρεις από την παρέα του, σηκωνόντουσαν, του χτυπούσαν ρυθμικά παλαμάκια και φώναζαν όπα, όπα, για να μη χάσει τη καλοζυγισμένη φιγούρα του, ή να μη μετρήσει λάθος το πάτημά του. Αυτός όμως χόρευε μόνο για πάρτη του, το ‘νοιωθε σκέτη τελετουργία.

Μερικές φορές γινόντουσαν γεροί σαματάδες, σπάζανε πράματα και κάποιοι απ’ αυτούς αρρωσταίνανε από το πολύ ξεφάντωμα. Το τραγούδι παρότρυνε πάντα τον κόσμο για χορό.

Ο Βαγγελάκης ο Τζώτης ήτανε κοντούλης με στριγκιά φωνή. Ήταν ένα από τα καλύτερα ξυράφια του Πόρου. Όταν πήγαινε στην ταβέρνα είχε πάντα ένα λουλούδι  στο  πέτο  του κι ένα μικρό κίτρινο κομπολόι

στην τσέπη του. Σου έδινε την εντύπωση του άμυαλου πιτσιρικά που ήθελε να το παίζει μεγάλος. Παινευότανε συνέχεια, όμως ήτανε καλόκαρδος, πρώτος στα χωρατά και τις πλάκες, χόρευε πάντα ζεϊμπέκικο  και γενικά ήτανε η ψυχή της παρέας.

Αυτός ο τρόπος της νυχτερινής διασκέδασης με τα χασάπικα και τα χασαποσέρβικα αγαπήθηκε από τον κόσμο, για την αυθεντικότητα και την ομορφιά τους.

Το χασάπικο και το χασαποσέρβικο είναι χοροί που έχουν αντέξει στο χρόνο, σχεδόν αναλλοίωτοι.-

Γιάννης Πουλάκης